Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη διαδικασία έναρξης οποιασδήποτε μορφής επιχείρησης, ποικίλει ανάλογα με το αντικείμενο εργασιών καθώς και τις πιθανές ειδικές άδειες λειτουργίας ή εγκατάστασης που μπορεί να χρειάζονται.
Το στάδιο της ίδρυσης εταιρίας είναι συχνά επίπονο και χρονοβόρο (συνήθως λόγω της τριβής με τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες). Η άρτια οργάνωση των βημάτων για τη δημιουργία μιας επιχείρησης και η ταχεία διεκπεραίωση των διαδικασιών βοηθά στην όσο το δυνατόν γρηγορότερη έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης.

Ενδεικτικά:

• Εύρεση του κατάλληλου λογιστή για την υποστήριξη του όλου εγχειρήματος.
• Επιλογή του κατάλληλου νομικού τύπου της επιχείρησης.
• Ανάλυση του business plan.
• Έλεγχος για το αν απαιτείται ειδική άδεια για τη λειτουργία της επιχείρησης.
• Καταγραφή επιλογών κρατικής χρηματοδότησης – επιδότησης – επιχορήγησης.
• Σχεδίαση εταιρικής ταυτότητας & εταιρικής ιστοσελίδας.
• Ανεύρεση του χώρου εγκατάστασης.
• Συλλογή προσφορών για υπηρεσίες, προϊόντα & κατασκευαστικές εργασίες, αναγκαίων για την επιχείρηση (Μηχανοργάνωση, ασφάλιση, επιλογή παρόχου τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, διαφήμιση, υπηρεσίες προβολής στο internet).
• Δημιουργία καταστατικού, προσαρμοσμένου στις ανάγκες των ιδρυτών της επιχείρησης.
• Σύνταξη μισθωτηρίου έδρας.
• Συλλογή του συνόλου των απαραιτήτων δικαιολογητικών για την έναρξη της επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των πιστοποιητικών μηχανικών, των απαραίτητων μελετών & βεβαιώσεων.
• Διεκπεραίωση όλων των απαραίτητων ενεργειών σε Γ.Ε.ΜΗ., Δ.Ο.Υ., ΕΦΚΑ, επιμελητήρια, δήμους, πολεοδομία, ιατρικούς συλλόγους, υγειονομικό, πυροσβεστική κ.τ.λ.
• Νομιμοποίηση & άνοιγμα εταιρικού τραπεζικού λογαριασμού – POS.
• Οργάνωση μηχανογράφησης, απόκτηση εφαρμογής για την ηλεκτρονική έκδοση παραστατικών, απόκτηση ταμειακής μηχανής.
• Έρευνα και πρόσληψη προσωπικού.

Τα βασικά στοιχεία των διαφόρων τύπων επιχειρήσεων παρατίθενται παρακάτω:

Ατομική Επιχείρηση
Η ατομική επιχείρηση είναι η πιο παλιά και πιο απλή επιχείρηση. Ιδρύεται και διοικείται από ένα άτομο, το οποίο ως ιδιοκτήτης και διοικητής ευθύνεται με την δική του περιουσία για το σύνολο των χρεών της εταιρείας και δεν απαιτείται ελάχιστο ύψος κεφαλαίου για την ίδρυση της.

Ομόρρυθμη Εταιρεία (Ο.Ε.)
Ομόρρυθμη Εταιρεία είναι η προσωπική εταιρεία με νομική προσωπικότητα, στην οποία οι εταίροι (τουλάχιστον δύο) ευθύνονται απεριόριστα, πέρα από την εταιρική περιουσία, και ο καθένας ξεχωριστά με την προσωπική του περιουσία για τα χρέη της. Η Ομόρρυθμη εταιρεία χαρακτηρίζεται εμπορική, εφόσον η συνηθισμένη της δραστηριότητα είναι εμπορική και όχι εξ ορισμού (όπως π.χ. η Ανώνυμη Εταιρεία). Εάν αποκτήσει εμπορική ιδιότητα μπορεί και να πτωχεύσει, γεγονός που θα επιφέρει και τη λύση της. Για να συσταθεί μια Ο.Ε. απαιτούνται διατυπώσεις δημοσιότητας και καταστατικό.
Συναφής τύπος εταιρείας είναι η ετερόρρυθμη εταιρεία.

Ετερόρρυθμη εταιρεία (Ε.Ε.)
Ετερόρρυθμη είναι η προσωπική εταιρεία με νομική προσωπικότητα στην οποία συνυπάρχουν υποχρεωτικά δύο είδη εταίρων: οι ομόρρυθμοι, για τους οποίους ισχύουν ό,τι προβλέπεται για τους εταίρους της ομόρρυθμης εταιρείας, και οι ετερόρρυθμοι.
Οι ετερόρρυθμοι εταίροι είναι ίσοι προς τους ομόρρυθμους όσον αφορά τις εσωτερικές σχέσεις της εταιρίας (συμμετοχή στα κέρδη, εισφορές, κλπ), ευθύνονται όμως για τα χρέη της μόνο μέχρι την αξία της εισφοράς τους στη χειρότερη περίπτωση. Απαγορεύεται όμως να εκπροσωπούν την εταιρία καθώς και να περιλαμβάνεται το όνομα τους στην επωνυμία της. Αν παραβιαστούν οι απαγορεύσεις αυτές τότε ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται σαν ομόρρυθμος (απεριόριστα και εις ολόκληρον). Κατά τα λοιπά (σύσταση, φορολογία, εμπορική ιδιότητα, κλπ) ισχύει ότι και για τις ομόρρυθμες εταιρίες.

Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.)
Η Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, που ρυθμίζεται στην Ελλάδα από το νόμο 3190/1955, είναι κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα και ορισμένα προσωπικά στοιχεία. Για τα χρέη της ευθύνεται απεριόριστα μόνο η περιουσία της, ενώ θεωρείται πάντα εμπορική εταιρεία.

Τα κύρια στοιχεία της είναι:
α. Δεν απαιτείται πλέον ελάχιστο κεφάλαιο για τη σύστασή της. Το εταιρικό κεφάλαιο μπορεί να αποτελείται και από εισφορά σε είδος (π.χ. ακίνητο) κατόπιν αποτίμησης.

β. Το εταιρικό κεφάλαιο διαιρείται σε μερίδια και οι μεριδιούχοι ευθύνονται περιορισμένα.

γ. Δεν υπάρχει κρατικός έλεγχος και εποπτεία όπως σε Ανώνυμες εταιρείες

δ. Έχει δύο όργανα, τη Γενική Συνέλευση των εταίρων και το διαχειριστή (ή διαχειριστές), ο οποίος δεν απαιτείται να είναι εταίρος.

Για να συσταθεί νόμιμα μια Ε.Π.Ε. απαιτείται καταστατικό, το οποίο πρέπει κατ’ελάχιστον να περιλαμβάνει τα προβλεπόμενα εκ του νόμου, δημοσίευση στο Φ.Ε.Κ και καταχώρηση στο Μητρώο Ε.Π.Ε. Η Ε.Π.Ε μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη. Η επιλογή των προσωπικών στοιχείων και της έντασής τους σε μια Ε.Π.Ε. ρυθμίζεται (εντός των πλαισίων του νόμου) από το καταστατικό της.

Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (Ι.Κ.Ε.)
Η εταιρική μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας προέκυψε από την ανάγκη στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας και προώθησης της επιχειρηματικότητας αποτελώντας μια εξέλιξη της Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης. Η Ι.Κ.Ε είναι κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα και για τα χρέη της ευθύνεται με την περιουσία της (εξαιρούνται οι εγγυητικές εισφορές). Είναι πάντα εμπορική, ορισμένες όμως δραστηριότητες εξαιρούνται από το πεδίο της (τραπεζικές, ασφαλιστικές, αθλητικές κ.α.).

Τα κύρια στοιχεία της είναι:

α. Απαιτείται εταιρικό κεφάλαιο τουλάχιστον ενός (1) ευρώ για τη σύστασή της.

β. Το εταιρικό κεφάλαιο διαιρείται σε μερίδια που αντιστοιχούν στην εισφορά του κάθε εταίρου.

γ. Η εισφορά μπορεί να είναι κεφαλαιακή, μπορεί όμως και να είναι εξωκεφαλαιακή ή εγγυητική.

δ. Έχει ορισμένη διάρκεια (12 χρόνια, εκτός αν οριστεί διαφορετικά).

ε. Έχει δύο όργανα διοίκησης, τη Γενική Συνέλευση εταίρων και το Διαχειριστή.

Για τη σύσταση της Ι.Κ.Ε απαιτείται απλό ιδιωτικό έγγραφο (καταστατικό), το οποίο κατατίθεται σε «Υπηρεσίες Μιας Στάσης» και η δημοσιότητα πραγματοποιείται στην ιστοσελίδα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου και όχι σε Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.

Η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, που μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη, είναι δυνατό να συσταθεί με ταχείες διαδικασίες (θεωρητικά σε μια μέρα), ενώ για τη φορολόγηση της ισχύει ό,τι και για τις Ε.Π.Ε.

Ανώνυμη εταιρεία (Α.Ε.)
Η ανώνυμη εταιρεία, η οποία ρυθμίζεται στην Ελλάδα κυρίως από το νόμο 2190/1920, όπως έχει τροποποιηθεί, είναι αμιγώς κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα, για τα χρέη της οποίας ευθύνεται μόνο η ίδια με την περιουσία της. Είναι πάντα εμπορική εταιρεία, ακόμα κι όταν δεν ασκεί εμπορία, κυρίως λόγω της σοβαρότητας του ρόλου της στην οικονομία.

Τα κύρια στοιχεία της είναι:

α. Απαιτείται μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον 25.000 ευρώ για τη σύστασή της.

β. Το μετοχικό κεφάλαιο διαιρείται σε μετοχές και οι μέτοχοι ευθύνονται περιορισμένα.

γ. Τηρούνται αυστηροί όροι δημοσιότητας από την ίδρυσή της και για όσο διαρκεί.

δ. Έχει δύο όργανα, τη Γενική Συνέλευση των μετόχων και το Διοικητικό Συμβούλιο, τα οποία αποφασίζουν με πλειοψηφία.

Για να συσταθεί νόμιμα μια Α.Ε. απαιτείται καταστατικό, δημοσίευση στο ΦΕΚ, καταχώρηση στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών και άδεια λειτουργίας από την αρμόδια αρχή αν το κεφάλαιο υπερβαίνει τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Η Α.Ε. μπορεί να είναι και μονοπρόσωπη.

*Με την εκάστοτε σε ισχύ κλίμακα των μισθωτών